Zarys programu merytorycznego festynu

"Indianie Ameryki Północnej: Przeszłość i Teraźniejszość."

[ wersja robocza (10/2002) ]


Indian Summer

Kulturowe Konfrontacje

IX Festyn Archeologiczny w Biskupinie

20-28 września 2003

Organizacja: Muzeum Archeologiczne w Biskupinie i Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego

Współpraca: Ambasada Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w Warszawie; Department of Anthropology, Hunter College, State University of New York; Instytut Etnologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza; Muzeum Etnograficzne w Warszawie; National Trust of Historic Preservation; National Museum of American Indians, Smithonian Institution; Polski Ruch Przyjaciół Indian

Komitet Organizacyjny: Aleksander Bursche (IAUW), Wiesław Zajączkowski (MAB)

Konsultacja merytoryczna: Ludomir Łoźny (Hunter College), Janusz Wołoszyn (Andyjska Misja Archeologiczna UW)

Na Festynie zamierzamy skonfrontować dwa różne obszary zamieszkałe przez Indian Ameryki Północnej: Północny- i Południowy-Zachód. Chcemy zwrócić uwagę na ogromne zróżnicowanie kulturowe - zarówno w odległej przeszłości, jak i współcześnie - społeczeństw, które z perspektywy europejskiej uważamy najczęściej za ludność o jednolitej cywilizacji i podobnych obyczajach. Impreza będzie składała się z trzech grup tematycznych: archeologii Indian, etnologii tzw. rodzimych Amerykanów (nazwa używana obecnie w Stanach Zjednoczonych) i prezentacji wybranych elementów współczesnej kultury amerykańskiej w ramach Dni USA.

  1. Prehistoria
  2. Główną część będzie stanowiła wystawa prezentująca kulturę materialną dwóch stref zamieszkałych przez Indian Ameryki Północnej. Część eksponatów będzie pochodziła z Muzeów Etnograficznych w Warszawie i w Poznaniu, pozostałe zostaną wypożyczone z z muzeów w Berlinie i Lipsku (w tym także Muzeum Karola Maya). Być może, jakieś zabytki, lub ich wierne kopie, uda się wypożyczyć z National Museum of American Indians, Smithonian Institution. Wystawę uzupełniać będą fotografie pokazujące Indian w kontakcie z Europejczykami (zdjęcia obrazów Ch.B. Kinga, G. Katlina i K.Bodmera, prezentujące życie codzienne Indian w pierwszej połowie XIX w., zdjęcia puebla Laguna i działalności misji katolickiej na południowym-zachodzie, zdjęcia sławnych wodzów, zdjęcia z akcji asymilacyjnej - umieszczanie dzieci indiańskich w szkołach amerykańskich; zdjęcia z masakry Wounded Knee; zdjęcia z obrzędów Ghost Dance, zdjęcia życia codziennego Indian z północnego-zachodu itp.). Ponadto wystawie towarzyszyć będą filmy, animacje komputerowe i slidy prezentujące krajobrazy, przyrodę, prehistorię, architekturę i etnografię (stroje, rytuały itd) wypożyczone ze Smithsonian prezentowane w sali kinowej i namiocie multimedialnym. W namiocie tym przewidujemy także zorganizowanie wystawy fotografii przedstawiających osiągnięcia kilku ośrodków amerykańskich specjalizujących się w tzw. archeologii mokrej, tj. prowadzących badania w warunkach zbliżonych do Biskupina..

  3. Czasy współczesne
  4. Najistotniejszym elementem festiwalu będzie bez wątpienia udział w nim prawdziwych Indian amerykańskich. Będą oni w formie otwartych dla publiczności pokazów prezentować tradycyjne rzemiosło, wyroby codziennego użytku i sztukę takie jak: garncarstwo, tkactwo, plecionkarstwo, metalurgię, jubilerstwo, obróbkę drewna i skór, wyrób uzbrojenia, ozdób czy masek. Pokazy mają mieć charakter interaktywny, tj. z udziałem zwiedzających (głównie młodzieży szkolnej) np. wykonujących z papieru maski naśladujące maski drewniane, słupy totemowe (własnego miasta lub szkoły), tatuaże itd. Dodatkową atrakcją będą różnorodne konkursy organizowane przez wykonawców. W prezentacjach wezmą najbardziej charakterystyczni przedstawiciele obu regionów z południowego-zachodu Nawaho, Zuni i Hopi zaś z północnego-zachodu - Kwakiutlowie.

    Częścią programu festiwalu będzie indiański powwow, pierwotnie uroczystość o znaczeniu religijnym, obecnie bardziej komercyjnym. Jest to prezentacja tradycyjnych tańców i śpiewów połączona z prezentacją rzemiosła, a także typowe elementy pop-kultury jak t-shirts, pocztówki z wizerunkami sławnych wodzów, czy współczesna muzyka indiańska. Powwow trwa zwykle parę dni. Do udziału w tańcach zapraszani są widzowie, co stwarza unikalną atmosferę uroczystości. W trakcie powwow organizuje się wiele konkursów na najlepszych tancerzy i jest to zarazem pokaz strojów i sprawności fizycznej (np. tzw. Loop Dance).

    Oprawą scenograficzną dla pokazów stanowić będą rekonstrukcje tradycyjnych obiektów indiańskich: wigwamów, kivy czy słupa totemowego, zaś prezentację fotografii krajobrazów ozdobi wystawa kaktusów.

    Dodatkowym tłem dla festynu archeologii i sztuki indiańskiej będą pokazy filmów fabularnych inspirowanych historią i kulturą Indian takich jak Ostatni Mohikanin, Taniec z Wilkami czy Winnetou prezentowane w namiocie multimedialnym.

  5. Dni USA, 26-27 września

Tradycją festynów biskupińskich jest organizowanie dni poświęconych kulturze krajów, z którymi wiąże się główny temat imprezy - obyły się m.in. Dni Litewskie, Egipskie, Węgierskie czy Brytyjskie. Przewidujemy w tych dniach specjalne występy wybitnych reprezentantów świata kultury np. muzyki country, rockowej czy gry na tarze, organizację konkursów wiedzy o USA z atrakcyjnymi nagrodami, popisy jeździeckie, rzucania lassem itd. Na otwarcie tych dni zapraszani są zazwyczaj honorowi goście, władze administracyjne i samorządowe, przedstawiciele korpusu dyplomatycznego itd.