Marcin Komosa (UW)


Prześladowania Indian Mapucze w okresie rządów wojskowych w Chile 1973 – 1990


Przedstawiony referat powstał na podstawie badań dotyczących naruszeń praw człowieka w Chile w okresie, gdy władze sprawował gen. Augusto Pinochet. Wydaje się, że pisząc o ofiarach reżimu wojskowego, bardzo często zapomina się o Mapuczach, ludności indiańskiej żyjącej na południu Chile.

W referacie przedstawiona jest pokrótce historia tej największej grupy ludności rdzennej w Ameryce Łacińskiej, że szczególnym uwzględnieniem ich walki o niezależność od imperium Hiszpańskiego, a następnie od niepodległego Chile. Prowadzone przez ponad 300 lat zmagania zakończyły się w 1883 r. zajęciem ich terytorium oraz odebraniem terenów rolniczych. Tereny zajmowane przez Mapuczów systematycznie pomniejszały się, co wiązało się z narastaniem potęgi latyfundystów. Prowadziło to do postępującego zubażania ludności rdzennej. W 1970 r. wraz z dojściem do władzy ugrupowań lewicowych, rozpoczęła się reforma rolna. Indianie poparli radykalne działania ugrupowań lewackich, takich jak Ruch Lewicy Rewolucyjnej (MIR), zmierzające do szybkiego przejęcia własności ziemskiej.

Po wojskowym zamachu stanu we wrześniu 1973 r., Indianie, podobnie jak inne grupy sympatyzujące z lewicą, stali się ofiarami zinstytucjonalizowanych represji. Oficjalnie uznano ponad 100 Indian za ofiary rządów wojskowych, z całą pewnością liczby te są jednak zaniżone.

W swoim referacie autor zastanawia się, czy represje w stosunku do Indian miały podłoże etniczne, czy polityczne. Już w 1979 r. jedna z kościelnych organizacji stwierdzała, że Mapucze są prześladowani ze względu na swe pochodzenie etniczne i społeczne. Z drugiej strony, podczas postępowania przeciwko Pinochetowi w Hiszpanii, sformułowano przeciw niemu zarzut ludobójstwa odnosząc go do eksterminacji „określonej grupy społecznej w obrębie danego narodu”, którą miały stanowić, według skarżących, osoby sympatyzujące z lewicą.



= = = =

Streszczenie referatu wygłoszonego podczas Konferencji

Prawa człowieka a sytuacja Indian w Ameryce Łacińskiej”

Łódź, 16.12.2004