Spośród wielu dziwactw białych ludzi, najbardziej zdumiewać Indian i jednocześnie gorszyć musiał proceder rozkopywania i rozkradania tubylczych grobów. Był to czyn niepojęty i szalony. Dla Indian miejsca pochówku były ziemią świętą, ziemią nietykalną, oddaną we władanie duchom zmarłych. Nawet najwięksi wrogowie mogli znaleźć tam azyl i bezpieczeństwo.

Kiedy z początkiem 1996 roku -- w wyniku Ustawy o ochronie tubylczych grobów i repatriacji (zob. ss. 14-15) -- "uchylono" podwoje muzeów i umożliwiono wgląd w rejestry i kartoteki, oczom ukazał się widok przerażający: miliony szczątków ludzkich (szkieletów) i przedmiotów grzebalnych, zrabowanych "dla dobra" nauki i cywilizacji. Bez godności i szacunku należnych zmarłym. Bez poszanowania uczuć tubylców. Bezwzględnie.

Ustawa o repatriacji jest oczywiście wielkim zwycięstwem Ruchu Indiańskiego w USA. Dominująca kultura przeprasza i oddaje to, co ukradła. To jakby zakończenie czasu podboju i nastanie czasu nawiązywania nowych stosunków między sąsiadami. To także czas przywracania pamięci wielu młodym Indianom.

Daleko mi jednak do optymizmu, gdy czytam o nowej fali kolonizacji (ss. 16-18). Dawnych konkwistadorów i zdobywców zastąpili dziś naukowcy i pionierzy medycyny genetycznej. Przeprowadza się eksperymenty, tworzy się banki danych i rejestry, kartoteki genów, wykradanych tubylcom pod pozorem szczepień okresowych czy badań profilaktycznych. Nikt nie pyta ich o zgodę. Bez godności i szacunku. Bezwzględnie.

Redaktor
 

W numerze:

Fundamentalny dylemat: konflikt pomiędzy światopoglądem Europejczyków i Indian - zapis wykładu prof. Williama Langa oraz kilka jego wierszy

Pozwalano nam być dziećmi - rozmowa z Beverly Hungry Wolf, pisarką i wykładowczynią Czarnych Stóp, przeprowadzona przez Bartka Stranza. O szkole, obrzędach i naśladownictwie Indian

Repatriacja - jakie znaczenie ma dla Indian Ustawa o ochronie tubylczych grobów i repatriacji?

Opisywanie nie-naszego świata - nowa fala podboju i eksploatacji tubylczych kultur?

Kanadyjscy Siuksowie. Uchodźcy z Minnesoty - pierwsza część eseju Roya W. Meyera o dziejach Siuksów, którzy po powstaniu w 1862 roku schronili się w Kanadzie

Języki tubylczych mieszkańców obu Ameryk - pierwszy z artykułów Danuty Stanulewicz o indiańskich językach

Pieniądze za Black Hills - brać albo nie brać... - dylematy współczesnych Siuksów

Nie zrezygnujemy z Czarnych Gór - z Edgarem Bear Runner rozmawia Beata Skwarska

Po raz kolejny... - refleksje Marka Nowocienia z XXI Zlotu PRPI

Muzyka - Eagle & Hawk oraz Quillapas

Okładka - Leonard Peltier: "Pow Wow Dancer I"